Krioterapia szyjki macicy (kriochirurgia) lub inaczej „wymrażanie” jest skuteczną metoda usuwania łagodnych zmian zlokalizowanych w obrębie szyjki macicy. Zabieg ten jest praktycznie bezbolesny, szybki (trwa około 10-15 minut) i bezkrwawy, ponieważ zniszczenie chorej tkanki następuje bez naruszenia jej ciągłości.
Nie wymaga znieczulenia ani szczególnego przygotowania do zabiegu. Szczególnie wrażliwe pacjentki, po uprzedniej konsultacji z lekarzem, mogą przed badaniem zażyć standardowe leki przeciwbólowe.
Zabieg wymrożenia wykonuje się po zakończonej miesiączce. Pacjentka przez cały okres gojenia (do 4 – 6 tygodni) musi powstrzymać się od współżycia oraz przestrzegać higieny osobistej. Proces gojenia rozpoczyna się dopiero po upływie 10 do 14 dni od momentu zamrożenia poprzez pokrycie nabłonkiem z obwodu rany, a organizm w ciągu ok. 14-21 dni usuwa zamrożoną tkankę, która chroniąc tkankę zdrową (tworzy swoisty opatrunek) zapobiega zakażeniu gojącego się miejsca. Gojeniu towarzyszą swoiste wodniste upławy.
Zabieg wymrażania nie daje możliwości pobrania materiału do badania histopatologicznego, lecz lekarz ginekolog, określając wskazania do zabiegu, bierze to pod uwagę i wyklucza podejrzenie zmiany nowotworowej.
Najczęstszym wskazaniem jest ektopia części pochwowej szyjki macicy (błędnie nazywana nadżerką) jest częstym stanem spotykanym u kobiet. Zmiana ta nie jest traktowana jako stan przedrakowy. Lekarz w trakcie badań diagnostycznych, takich jak badanie cytoonkologiczne / kolposkopowe, ustala stopień zmian, jakie pojawiły się w obrębie części pochwowej szyjki macicy i kwalifikuje do odpowiedniego leczenia. Zdarza się, że taka zmiana na szyjce macicy bardzo obficie wytwarza śluz powodujący upławy na które skarżą się pacjentki.
Płytkie zamrożenie umożliwia wygojenie się miejsca leczonego bez powstania blizny, a głębokie (kriokonizacja) daje blizny elastyczne, nie powodując zaburzeń w funkcjach rozrodczych szczególnie w rozwieraniu się szyjki macicy w czasie ewentualnego porodu. Takich zalet nie ma nawet chirurgia laserowa, mimo że efekt obu metod leczenia jest porównywalny. Natomiast lepsze niż w przypadku tradycyjnego noża chirurgicznego czy elektrycznego są efekty kosmetyczne.
Poza szyjką macicy, krioterapia znajduje zastosowanie w leczeniu wielu zmian skórnych okolicy sromu i pochwy – jednak dotyczy to pojedynczych, niewielkich zmian, w tym brodawek wywołanych infekcją wirusem HPV, bliznowców powstałych po zabiegach operacyjnych. W tych przypadkach wymaga ona znieczulenia.
