DIAGNOSTYKA PIERSI

• Profilaktyka chorób gruczołu sutkowego
• Diagnostyka i leczenie chorób piersi
• Ultrasonografia piersi - Dr Paulina Sobstyl
  

• Ultrasonografia piersi

  Ultrasonografia piersi jest metodą obrazowania przy pomocy ultradźwięków struktury gruczołów sutkowych. Pozwala na dokładną ocenę utkania gruczołu piersiowego, ocenę ewentualnych zmian chorobowych (także tych niewyczuwalnych w badaniu palpacyjnym, jak również niewidocznych w mammografii), oraz węzłów chłonnych dołów pachowych.
  Ultrasonografia piersi stosowana jest w celach diagnostycznych lub przesiewowych. Jest zalecane u kobiet po 20 roku życia, jako badanie uzupełniające dla samobadania piersi i badania lekarskiego.

  
  Badanie ultrasonograficzne piersi nie wymaga specjalnego przygotowania, może być wykonywane w dowolnej fazie cyklu miesiączkowego, o ile lekarz nie zaleci inaczej. Jedynie u kobiet, które skarżą się na tkliwość piersi przed miesiączką wskazane jest wykonanie badania w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Na badanie należy zgłosić się z wcześniejszymi wynikami badań -usg piersi, mammografii, biopsji.
  
  

  Najważniejsze wskazania:

  • badanie profilaktyczne u kobiet po 20 roku życia
  • badanie uzupełniające po mammografii
  • w przypadku wyczuwalnych palpacyjnie nieprawidłowości w obrębie piersi (guzki, zgrubienia)
  • w trakcie hormonoterapii
  • w przypadku obecności wycieku z brodawki sutkowej
  • kobiety w ciąży
  • w przypadku klinicznych wykładników zapalenia piersi, podejrzenia ropnia piersi

  
  USG piersi może być bezpiecznie wykonywane u kobiet w ciąży i karmiących piersią
  

• Ultrasonografia piersi w ciąży

  Zespół ekspertów z Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego i Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zaleca:

  • u wszystkich ciężarnych powyżej 35. roku życia wykonanie USG piersi w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży oraz raz w roku u kobiet karmiących;
  • w przypadku młodszych kobiet (poniżej 35. roku życia), bez klinicznych objawów choroby piersi i bez rodzinnych/genetycznych wywiadów w kierunku raka piersi, należy rozważyć wykonanie USG piersi w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży.
  • w przypadku stwierdzenia niepokojących zmian klinicznych w obrębie piersi (guza, zaczerwienienia lub obrzęku skóry piersi, powiększonych węzłów chłonnych pachowych) konieczne jest wykonanie wszystkich badań diagnostycznych, mających na celu wykluczenie raka piersi: USG piersi, mammografii (z osłoną macicy), biopsji gruboigłowej podejrzanej zmiany piersi oraz biopsji cienkoigłowej podejrzanych węzłów chłonnych pachowych – zgodnie ze standardami obowiązującymi u kobiet niebędących w ciąży.
  • rozważenie badania USG piersi raz w roku u kobiet karmiących;

• Mammografia

  Mammografia jest uważana za bezpieczną i efektywną metodę obrazowania gruczołu piersiowego. Badanie służy uwidocznieniu prawidłowych struktur sutka i ewentualnych zmian w jego obrębie (zmian ogniskowych w tym mikrozwapnień). Badanie może być trochę nieprzyjemne, lub bolesne, jednak korzyści z niego wynikające przewyższają te niedogodności.
  Mammografia może mieć charakter diagnostyczny jaki i profilaktyczny (skrining). Celem badań skriningowych jest wykrycie raka piersi na jak najwcześniejszym stadium jego rozwoju, co w istotny sposób poprawia rokowania dla pacjentki.
  Badanie mammograficzne może być również wykonywane w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki Raka Piersi. Skierowany on jest do kobiet między 50 a 69 rokiem życia, które w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie miały wykonanej mammografii w ramach programu profilaktyki oraz nie chorowały nigdy na raka piersi.
  Badanie polega na wykonaniu zdjęć rentgenowskich w dwóch projekcjach dla każdego sutka (skośnej i osiowej), w przypadku określonych wskazań wykonuje się również zdjęcia celowane. Optymalny czas na wykonanie mammografii w przypadku kobiet miesiączkujących to 5-10 dzień cyklu. Kobiety po menopauzie mogą wykonać badanie w dowolnym dniu (!) Przed badaniem należy poinformować o wynikach wcześniej wykonanych badań, ciąży, przebytych operacjach piersi, oraz hormonoterapii. W dniu badania nie należy używać dezodorantu ani pudru – środki te mogą spowodować zmianę obrazu mammograficznego.
  
  

  Najważniejsze wskazania do wykonania mammografii:

  • podejrzenie procesu złośliwego
  • podejrzenie zmiany łagodnej w celu dokładniejszej diagnostyki
  • ból piersi
  • wyciek z brodawki sutkowej
  • przed rozpoczęciem hormonoterapii
  • kontrola skuteczności leczenia (operacyjnego, chemio- lub radioterapii)
  • kobiety, u których w rodzinie wystąpił rak piersi lub z potwierdzona mutacją w obrębie genów BRCA1/BRCA2
    

  • U kobiet od 40 roku życia co dwa lata
  • Corocznie również u kobiet poniżej 40 roku życia ze zwiększonym ryzykiem raka sutka (np. występowanie raka sutka w rodzinie, dysplazja gruczołu piersiowego).

  (!)
  

• Samobadanie piersi

  Samobadanie piersi jest metodą, która polega na starannym oglądaniu oraz badaniu przez dotyk piersi. Jest to metoda zdecydowanie mniej dokładna niż mammografia, jednak stosowana w regularnych odstępach czasu pozwala na poznanie budowy własnych piersi i wykrycie niewielkich nieprawidłowości.
  Samobadanie piersi składa się z kilku etapów:
  1. Oglądanie

  • W tym celu najlepiej rozebrać się do pasa i stanąć przed lustrem najpierw ze swobodnie opuszczonymi rękoma wzdłuż ciała, a następnie opartymi na biodrach.
  • Należy dokładnie obejrzeć piersi oceniając ich wygląd, kształt, wielkość, zabarwienie brodawek, a także czy nie pojawiły się zmiany koloru, wciągnięcia skóry, brodawki, wypryski, owrzodzenia.
  • Piersi należy oglądać zarówno z przodu, jaki i z profilu przy uniesionych rękach ku górze. Następnie pochylając się ku przodowi należy obserwować czy wraz z ruchem nie pojawiają się zmiany w kształcie piersi, pofałdowania skóry lub wciągniecie brodawki.

  2. Palpacja

  • Przed rozpoczęciem badania należy ułożyć się w pozycji leżącej wygodnie na plecach podkładając jedną rękę pod głowę. Badanie przeprowadzić można również w pozycji stojącej zakładając rękę po stronie badanej piersi za głowę. Badanie prawej piersi wykonuje się lewą ręką. Analogicznie postępuje się badając drugą pierś.
  • Mocno uciskając pierś dłonią należy stopniowo przemieszczać dłoń po całym obszarze piersi, tak, aby nie pominąć żadnego z jej fragmentów. Pozwala to na dokładną ocenę struktury budowy piersi.
  • W dalszym etapie należy sprawdzić pachę i dołki nadobojczykowe szukając ewentualnych guzków mogących odpowiadać powiększonym węzłom chłonnym.
  • Należy również ścisnąć brodawkę sprawdzając czy nie wycieka z niej jakiś płyn.
  • Po zakończeniu badania jednej piersi całą procedurę należy powtórzyć dla drugiej piersi.
  • Najlepszy moment do badania piersi to tydzień po zakończeniu krwawienia miesiączkowego. Kobiety, które już nie miesiączkują powinny wykonywać badanie w ten sam, wybrany dzień miesiąca.
    
    

  Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

  • w przypadku jakichkolwiek wątpliwości stwierdzonych w samodzielnym badaniu piersi
  • gdy nie wiemy jak poprawnie badać piersi
  • gdy w najbliższej rodzinie występowały zachorowania na raka piersi